انما یعمر مساجد الله من آمن

خیلی از افراد اهل ایمان این روزها تا اسم معماری یا هنر اسلامی رو می شنون، سریع تو ذهن‌شون طاق و قوس و نگاره های اسلیمی نقش می بنده! برا همین وقتی می خوان مثلا معماری رو اسلامی کنن، میان و پنجره های قوسی به کار می برن یا مثلا کاشی فیروزه ای سر در بنا نصب می کنن!

سوال!؟

آیا واقعا فرم خاصی می تونه وجود داشته باشه که مترادف معنویت و یا به طور خاص اسلام باشه!؟ آیا مثلا قوس در خودش چیزی داره که هر وقت در جایی به کار بره اون فضا اسلامی می شه و هر وقت نباشه یه جای کار می لنگه!؟

آیا مثلا ستاره ی شش پر یعنی یهود، و هر جا که بیاد مثلا تو یه نورگیری متعلق به یه فرودگاهی تو غرب تهران! یعنی نشانه ی سیطره و نفوذ یهود صهیونیزم در قلب ام القرای جهان اسلام!؟

آیا مثلا اگه اومدیم و طرح مناره دار کردن همه ی مساجد پایتخت رو بدون هرگونه نگاه تبلیغاتی و تنها به دلیل حفظ شئونات اسلامی! اجرا کردیم، معماری مساجد پایتخت رو اسلامی کردیم!؟ یا مثلا اگه اومدیم و تصویب کردیم که دیگه کسی تو پایتخت اجازه نداره روی ساختمونش هرم بنا کنه، پای فراماسونری رو از عرصه ی شهری قطع کردیم؟

ممکنه جوابم بدی که "خب آره! " شاید هم بگی "نه ولی بلاخره جامعه یه چیزی رو معنوی می دونه دیگه! باید بهش احترام گذاشت....یا جامعه ذهنیت هایی داره خب نمی شه که نادیده گرفت!!! خب"

×××

می دونین چرا غرب به این نقطه در تعریف هنر رسیده که دوران مدرن رسیده ومن هم تو پست قبل اشاره کردم؟ برای همین چالشی که امروز من و تو هم بر سر فرم و هنر و معماری اسلامی و غیر اسلامی داریم. برای این که نه می شه یه مفهوم رو توی یه فرم و یه قالب محصور کرد و از اون طرف هم نمی شه هر فرمی رو به هرمعنایی چسبوند!

- بماند که الان غرب در پس از مدرنش دیگه به خودش راحتی داده و خودش رو از قید این دعواها خلاص کرده و گذاشته تا هرچیزی رو به هرچیزی نسبت بدن! آخه دیگه معیاری نمونده تا بتونه بشه سنگ محک آدم ها!!! -

اما برای جهان غرب قبل از مدرن و برای من و توی بی‌خیال مدرن و بعد و قبلش! این دعوا وجود داره! این که نمی شه هر فرمی رو واجد هر معنایی دونست از اون طرف معنا رو نمی شه به راحتی مترادف فرم کرد!

تازه ما که نمی تونیم بی خیال رد شیم از کنار این همه نمادها و نشانه های مترادف با این فکر و اون فکر که از دنیای تبلیغات تا معماری و سینما و رسانه تا دل رمان ها و شعرها رو پر کردن!

پس راه شناخت کجاست؟ سنگ محک ، میزان ، عیار نقد ...... راه شناخت کجاست؟

خداوند تنها یه دستور داره برای اهل هنر ، یه جا تو قرآنش، که چه شکلی بکشن و چه جوری بسازن و اصلا چی بسازن و و و و

خدا تو قرآنش می فرماید:‌ انما یعمر مساجد الله من آمن بالله و الیوم الاخر و اقام الصلوه و اتی الزکوه و لم یخش الا الله ....

-----

چه قدر شبیه حرف این هنرمندای مدرنه که من و تو دوست نداریم آثارشون رو حتی نگاه کنیم....

اون ها که همه چیز رو به انسان هنرمند برمی گردوندن!

معیار هنری!؟

سال‌های سال است که دنیا درگیر مناقشه‌ای پایان‌ناپذیر بر سر تعریف هنر است و تا همین امروز هم توافق دقیق بر سر آن وجود ندارد؛ این که چه چیزی اثر هنری‌ست و چه چیزی نه!؟ و این که معیار هنری‌بودن یک چیز چیست!؟

نظریه‌ها به تن پوسانده این مناقشه تا امروز که این‌جا مجال طرح نیست. اما نکته‌ای عجیب این میانه وجود دارد.

با ورود جهان غرب به عصر مدرن خود -مدرن را در معنای مدرن گرفته‌ام نه در معنای عام به مثابه‌ی امروزی!- کم‌کم می‌بینی نقش هنرمند را که در مقابل اثر هنری به نوعی بالا می آید.

حالا هرچه‌قدر هم که بنشینیم و مثال نقض بیاوریم از هنرهای بدون هنرمند و هنرهای ناخودآگاه قرن بیستم و بیست‌و‌یکم ، باز هم نمی‌توانیم نادیده بگیریم که اهمیت همه‌ی آن‌ها نیز به علت اهمیت نامی‌ست که از هنرمندی معروف در پشت سر خود دارند! شبیه آن تکه پارچه‌ای که پیکاسو قلم رنگش را با آن پاک کرده‌بود و بعدها به قیمت گزافی به حراج گذاشته شد!!!

دوران مدرن، دوران به بارنشستن درخت انسان‌مداری رنسانسی‌ست، پس لاجرم نقش انسان از اهمیت بالایی برخوردارست.

حتما مارسل دوشان را شنیده ای! اگرهم نشنیده باشی حالا که شنیدی بگذار برایت بگویم که این جناب مارسل یکی از مهم‌ترین پیش‌گامان هنر مفهومی عصر مدرن در دنیاست و همین امروز هم یکی از نام‌آورترین نام‌ها....

این همان مارسلی‌ست که صاحب اثر معروف فواره است؛ مارسل برای یک نمایشگاه هنری، کاسه توالت مردانه‌ای را برداشت و به نامی مستعار امضا کرد و فرستاد! و بعد این اثر شد یکی از نقاط عطف تاریخ هنر مدرن!!!

همین مارسل در دفاع از کار خود ادعا داشت من هنرمندم و چون من انتخاب کرده‌ام پس این هنر است! (البته این یکی از دو دلیل او بود! منصفانه...)

اگر اشتباه نکنم همین مارسل برای نمایشگاهی دیگر یک دست از کت و شلوار خود را فرستاد! چرا که کت و شلوار هنرمند را اثر هنری می‌دانست!!!

با صرف نظر از قضاوت در مورد مارسل‌ها، چه کسی و با چه معیاری مارسل را هنرمند دانسته بود که حالا او دیگر هر چیزی را که از خودش صادر می‌شد، هنر می‌دانست؟؟؟؟

می دانم به نظرت شاید اندکی مسخره یا عجیب بیاید اما راستش مارسل یک نمونه است وگرنه تا همین امروز هم همین که تو احساس می کنی هنرمندها خود را می‌گیرند و مغرورند و نمی توانی راحت آن‌ها را مانند دیگران ببینی بخشی از آن ناشی از همین نگاه آنان است؛ هنوز هم اکثر هنرمندان خود را تافته‌هایی جدابافته می‌دانند که هرچه از آن‌ها صادر بشود عین نیکی و هنر است، هرچند نامربوط به نظر آید.....

×××

این ها را ننوشتم که به هنرمندان امروز نقد کنم.

این ها را نوشتم تا بگویم جهان به سمت خوبی دارد می‌رود.

×××

بعدا دقیق تر توضیح می دهم برایت اما نقدا:

برگرداندن همه‌ی معیارها به انسان -و معیار هنر به هنرمند- تیغی دولبه است؛ یک سویش می‌شود آثار دوشان و هنرمندان امروز جهان که این قدر من و توی بی‌طرف از آن ها احساس دوری می کنیم، یک رویش می‌شود کربلای حسین علیه السلام و نگاه واقع بین زینب سلام الله علیها که هنر بود و هنر .

به همین شدت اختلاف.....

پی نوشت:

-----------------------

- اگر دانستی چه گفتم که هیچ اما اگر پذیرشش برایت دشوار بود، بیشتر با هم حرف می زنیم. دعوا که نداریم....!

هنر و حماسه

دور دست ها را که بنگری، قافله ی کربلا را می بینی که دوباره بیاید و عاشورایی دیگر در دل سوخته‌گان به پا کند!

عاشورا حادثه‌اي نیست كه در موقعيت تاريخي خود بماند.

عاشورا رخ داد تا ندایش را تا اعماق تاریخ برساند و صدای هل من ناصر امام عشق را در گوش جان ها برای همیشه زنده نگاه دارد، و از آن بابت که هیچ کلامی تا با هنر آمیخته نگردد، ماندگار نخواهد بود، هنر يكي از اركان عاشورا مي‌شود.

- هم‌چنان که زيبايي يكي از اولين صفات ايمان در دل‌هاي مؤمنين است که خداوند متعال فرمود: وَلكِنّ اللهَ حَبَّبَ إلَيكُمُ الايِمانَ وَ زَيَّنَه فِي قُلُوبِِكُم. -

"خدا به زيبايي دين توجه كرده است، هرچند اين زيبايي بسياري از اوقات مخفي است اما از زيبايي‌هاي آشکار قيمتي‌تر است، هر چه كه با هنر ارتباط دارد، از زيبايي گرفته تا خلاقيت، از روش‌هاي غیرمنظم علمي كه در هنر به كار مي‌آيد و از حادثه‌هايي كه در خلق يك اثر هنري شكل مي‌گيرند، همه در دل حماسه و واقعه كربلا نهادينه شده اند. "

دقیق تر که نگاه کنی، اصلا هنر اگر چیزی دارد امروز از حماسه ی عاشورای حسین (ع) است!

حماسه خصلت‌هايي در خود دارد كه جز با هنر، به ظهور نمی رسد .

اگر كربلا، حماسه‌اي بزرگ در تاريخ حيات بشريت بوده و بالاتر از افسانه‌ها و اساطیر تمدن‌هاي بشري است، که هست! يقيناً هنر، يكي از بانيان تمامي مجالس پاس‌داشت اين حماسه بزرگ است.

سخت می‌توان پذیرفت که به طریقی بشود كربلا را از زيبايي جدا كرد، حال آن که، زينب كبري علیهاالسلام، دربیان آن چه بر او رفته و آن چه دیده می گوید: ما رأيت الاّ جميلا! چيزي جز زيبايي نديدم.

رسالت هنر، تجلي همين لطف و زيبايي است و بس.

ناصحم گفت به جز غم چه هنر دارد عشق برو ای خواجه ی عاقل، هنری بهتر از این؟

پس تعجبت گل نکند و انگشت حیرت به دهان نگیری و با خود فکر نکنی که "مگه هنریا هم دین و ایمون حالی‌شون می شه؟" اگر در این وانفسای تجلی نفسانیات به نام هنر، خبرت کنند که آمده اند عده ای از بروبچه های بی‌دل هنر و در دل دانشگاه هنر تهران خیمه ی عزای اباعبدالله الحسین (ع) برپاکرده اند! آن هم نه یک سال ! پنج سال....

ششمین سوگواره‌ی هنر و حماسه، میزبان دل‌های عاشق شماست.

دهه‌ی اول محرم‌الحرام یک‌هزار وچهارصد و سی و دو

دانشگاه هنر تهران ؛ خیابان ولی عصر (عج)، بعد از چهارراه ولی عصر، روبه‌روی بزرگ‌مهر، پردیس کاربردی دانشگاه هنر

شروع مراسم سوگ، ساعت هشت شب

به خادمی برو‌بچه‌های بی‌دل هنر......

الا و صلی الله علی باکین علی الحسین ....

یا حسین.

عذر و توضیح

چیزهایی که این اول کار دارم می نویسم، اگرچه به ظاهر کمی مشوش و پراکنده اند اما در واقعیت قرار دارند چند سرفصل اصلی را باز کنند تا از این به بعد پیرامون اون ها با هم حرف بزنیم!

نمادها و نشانه ها

هنر دنیای معاصر

تاریخ هنر و چالش هایش

هنر اسلام و مسلمانان و هنر اسلامی

هنر انقلاب

و .....

×××

این پست را گذاشتم که اولا از پریشانی تا به امروز مطالب عذری طلبیده باشم و ثانیا از هر کسی از دوستان که روزی این پست را می خوونه، بخوام که هر سرفصل دیگه ای رو که مناسب می بینید ذیل همین عنوان کامنت کنید تا به اون نیز پرداخته بشه.

در ضمن می دونم خیلی در عرف وبلاگی متعارف نیست اما کاش می تونستیم حول مباحثی آروم آروم بحث و هم‌فکری کنیم....

باید از نو نوشت....

تمام آن چه امروز به عنوان هنر آغازین بشر شناخته می شود، آثار نقاشی دیواری و ابزارهایی ابتدایی ست که در دو غار قدیمی لاسکو (در فرانسه) و آلتامیرا (در اسپانیا) یافت شده اند.

ادعا می شود با آزمایش کربن 14 (که البته ضریب خطایی در فاصله ی میان نصف تا دوبرابر!!! را با خود به همراه دارد) می شود گفت که مربوط به 10 تا 15 هزار سال پیش است!

ادعا می شود که بشر ابتدایی چنین بوده و چنان، چرا که چنین کرده و چنان.....

تمام آن چه ادعا می شود همه و همه از اشاراتی ست که از چند اثر متعلق به این دو غار به دست می آيد! همه و همه اش!

این که بشر ابتدایی، نمی دانسته و نمی فهمیده و خرافی بوده و جادوپرست بوده و غم نان همه ی دغدغه اش بوده و انگیزه‌ی تامین نیازهای ابتدایی تنها و تنها انگیزه‌ی رفتارهای او بوده است، همه و همه از این جا آب می خورد.

حتی همین که من و تو فرزندان یک‌سری میمون های آرام آرام فهمیده! هستیم هم در معاونت با این یافته ها و تحلیل های به ظاهر علمی برمی‌آید.

در و تخته را با هم خوب جور کرده اند...

حالا اگر بیایی و بگویی آدم آورد به این دیر خراب آبادم!

و بگویی آدم علم الاسما کلها بود و آدم خلیفه الله بود و صفی الله بود!

بگویی آدم رسالتی داشت که به این عالم آمد!

بگویی آدم تنها 100 سال در آتش توبه ی خویش می سوخت و گریه کنان حیران بیابان ها بود! و خبری هم از انگیزه های ابتدایی هرم مازلوشان در میان نبود....

هزارسال هم که بگویی ، در آثار غار لاسکو و نقاشی های آلتامیرا تغییری نمی کند! و در اراده ی بشر غربی برای پوشاندن حقیقت!!!

تا هزار سال دیگر هم ، آدم فسانه ای ست که ادیان ابراهیمی برای آرام کردن بشر نادان بافته اند ، و حالا رشته های بافته شان پنبه شده است!

بازی، در زمین حریف است عزیزم ؛ مادامی که با این تاریخ هنر و تمدن کار کنی!

تنها راه بیرون رفتن از این گمراهی آشکار، بازتعریف زمین بازی‌ست.....

------------------------------------------------


قسمت های بعدی این گفتار در پست های آینده ....

ناخودآگاه جکسون!

جکسون قوطی های رنگ را یکی یکی باز می کرد و روی بوم بزرگی که کف استودیوی کوچکش در منطقه ی مسکونی کوچک اسپرینگ از توابع نیویورک پهن کرده بود، خالی می کرد!

رنگ ها به طور تصادفی روی هم می نشستند و لایه لایه جرم کدر بوم را تشکیل می دادند. این طور جکسون پولاک در طول چند سال عمر اندک‌ش که اندکی از آن را تازه به این کارها مشغول بود، خالق آثاری می شود که 1973، تنها "قطب آبی"ش توسط گالری ملی استرالیا، به قیمت 2 میلیون دلار خریداری می شود!

البته که بعدها بیش از این ها هم می خرند؛ آثار جناب جکسون را، جکسونی که تنها 44 سال زندگی کرد و حتی خواب این فروش های میلیونی را هم نمی دید!

از این که می خرند و چرا می خرند ، بگذریم، اما از این که جکسون چرا چنین می کند به سادگی نمی توان گذشت!

می گویند جکسون روح لطیفی داشته است! شاید ...

می گویند او در قالب های مرسوم نمی گنجیده! البته که همین طور است ....

می گویند خیلی اهل خلوت بوده ! بر منکرش لعنت با آن زندگی دور از شلوغی اش در اسپرینگ ایست هامپتون نیویورک اما.....

اما ذوق زدگی های جکسون از مطرح شدن هایش را چه کنیم!؟

اما اعتیاد عمیق‌ش به الکل را چه ؟ و نمی توان باز هم نادیده گرفت این را که اگر تنها 44 سال عمر کرد و پاییز 1956 اسپرینگ را هم ندید، همه و همه تنها به خاطر همان مستی لاکرداری بود که منجر به آن تصادف مرگ‌بار شد.....

جکسون لطیف گویا خود نیز نمی دانست چه می کند؛ آخر او حتی تابلوهایش را نام گذاری هم نکرد و تنها با شماره آن ها را از هم تفکیک می داد! مثلا همین قطب آبی در واقع یعنی : تابلوی شماره‌ی 11 !!!

می گویند : لازمه ی هنر همین ناخودآگاهی ست که با عبور آدمی از خودآگاهی حاصل می شود.

می گویم : قبول! اما هر ناخودآگاهی ؟

جکسون که آن قدر می نوشد تا عقل و هوش از سرش برود و نا خود آگاه گردد، بعد می گیرد و رنگ ها را یکی یکی روی بوم خوابیده خالی می کند، بعد حتی نمی داند چه کرده که در جواب پرسش گران می گوید : رها کنید و تنها ببینید تابلو خودش به شما چه می گوید! جکسون هم ناخودآگاه هنرمندانه دارد!؟

انصاف باید داد.....

×××

انصاف که بدهیم، جکسون حق دارد و هنرمندانه کار می کند!

دنیای غرب که خودآگاهش می شود نیچه! و دانشمند تجربی ش فروید، لاجرم ناخودآگاه هنرمندانه‌اش همین جکسون خودمان است دیگر...... (1)

دوستان ، به دنیای غرب و ژرفایش احترام بگذارید!

(1) نیایند بگویند به علم و فلسفه توهین کردها! به طور مثال گفتم ! وگرنه در تاریخ غرب از این شواهد زیادند، بیش از شمارش شمارشگران شاید! البته از انصاف نباید گذشت و تلاش های این افراد را در راه خودشان نمی توان نادیده گرفت، مشکل بر سر راه است عزیز من .....

نمادها و نشانه ها

نمادها و نشانه ها یکی از مهم ترین موضوعاتی هستند که غالب هنرها به صورتی با آن سروکار دارند.

نماد ها غالبا پا در غیب و افسانه ها دارند، یا در پس تاریخی مبهم پنهان ند و از این حیث موضوعات محترمی برای عالمان تجربی دنیای امروز به نظر نمی آیند!

در دوران امروز که دوران اوج علم زدگی و تجربه گرایی ست و به ظاهر شاهد غروب افسانه ها و افول نگاه غیبی هستیم، کمتر توقع می رود که نمادها این گونه که امروز مورد توجه واقع شده اند، مورد توجه قرار گیرند!

تا چند وقت قبل اگر بشر به دنبال واکاوی نمادها بود، راحت می شد گفت که به منزله ی تفریح و سرگرمی و شهوت بیشتر دانستن و خودارضایی علمی ست که به این گونه مشاغل مشغول می شود، اما امروز چیز دیگری رخ داده ست.

چندی ست که در محافل مختلف و رسانه های متعدد سخن از نمادها و نشانه هایی می رود که داستانی گویا را روایت می کنند و جان کلام دارد می گوید که ای مردم عالم! قریب به دو هزارسالی ست که فریب خورده اید!

و شاید همین نو بودن حرف و انتقادی بودنشان -که اندکی مایه ی تسکین فریب خوردگان می گردد- موجب شده باشد که این طور در میان رسانه های اینترنتی و دیگر کم کم محافل نیمه علمی شیوع پیدا کند.

مردمان بسیاری که دل خوشی چندانی از آن چه جهان غرب ایشان را بدان رسانده ندارند، در پس این نشانه شناسی ها و داستان پردازی ها ، خود را در مقام کسی می بینند که فکر می کند حالا دیگر می داند! و از این بابت خوشحال می گردند! و راضی می شوند! و ....

داستان هایی در باب ستاره‌ی پنج پر و شش پر و نماد شیطان و فراماسونری و دجال و یهود و ......

از بررسی کیفیت این نشانه شناسی هایی که این روزها باب شده و درستی و غلط شان فعلا گذر می کنم و سعی می‌کنم ذیل سرفصل نمادها و نشانه ها، آرام آرام ، علمی تر و مستندتر، به نمادها بپردازم!

اما ، به نظرم این ها خبر از رخدادی دارند!

بی دلیل نیست این خیال پردازی ها ......

بی دلیل نیست....

عیدغدیرتون هم مبارک!!!

سلام از روز یکشنبه 8 آگوست 2010 میلادی -که این بلاگ رو باز کردم!- تا امروز که چهارشنبه 3 آذر 1389 شمسیه نمی دونم چند روز و چند هفته و حتی چند سال شمسی میلادی می‌گذره!
اما می دونم از فردا که 18 ذیحجه 1431 قمریه و عیدغدیره، قرار دارم دیگه این بلاگ رو راه بندازم.
اگه خدا بخواد درباره‌ی هنر می نویسم
هنر و اجتماع، هنر و فرهنگ، هنر و دین، هنر و کاربرد ، هنر و علم ، هنر و دانش ، هنر و هنر! ، خلاصه هنر و هر چیزی که بار بخوره! حتی شاید هنر و سیاست!!! :)

دوستان یاری کنین
نظری داشتین ؛حرف خاصی ، چه می دونم به نظرتون اومد که خوبه پیرامون اون حرف زده بشه، حتما بگین . راستی عید غدیرتون هم مبارک. واقعا خداروشکر که خدا، من و شما رو با علی(ع) و آل علی(ع) آشنا کرد.... خداروشکر

بسم الله!
قرار دارم به حول الاهی اگه بشه گاه گاهی این جا، چیزهایی بنویسم.